Durkheima najbardziej interesuje świadomość zbiorowa w jej oddziaływaniu na świadomość jednostek – społeczeństwo jako źródło idei. Stwierdzał on, że „Podstawowe zjawiska społeczne, religia, moralność, prawo, ekonomia, estetyka, są nie czym innym jak systemami wartości, a więc ideałów. Socjologia porusza się więc w sferze ideału: nie dochodzi do niej stopniowo pod koniec swoich studiów, lecz bierze ją za punkt wyjścia. Ideał stanowi właściwą jej dziedzinę badań” (ibid.: 140-141). Na podstawie tych twierdzeń można dostrzec, jak daleko odszedł Durkheim od twierdzeń głoszonych w „Zasadach metody socjologicznej”, gdzie punktem wyjścia badań socjologicznych miały być wrażenia zmysłowe.
