Ponieważ społeczna rzeczywistość jest zawsze badana „od środka” to wyklucza to oderwaną, obojętną, zewnętrzną postawę badacza wobec tego, co bada. Ponadto same badania i ich wyniki mogą oddziaływać na badaną rzeczywistość społeczną.Przez uwarunkowania aksjologiczne P. Sztompka rozumie niejednoznaczność standardów, według których dokonywane jest wartościowanie ludzkich działań i wytworów tych działań. Odnosi się to również do natury standardów oceniających stosowanych do oceny badania społecznego i wiedzy społecznej. Standardy te wydają się o wiele bardziej niejasne i względne aniżeli standardy nauk przyrodniczych lub technicznych. Badacze społeczni maję do czy – nienia z problemami moralnymi, wartości są często uwikłane w interesy grupowe.
