PRZYLEGANIE ZABUDOWAŃ DO MURÓW KURTYNOWYCH

Donżon staje się teraz już tylko jednym z wielu elementów zamku, najczęściej sytuuje się go w pierścieniu murów, w ich najbardziej zagrożonym punkcie. Przestaje natomiast pełnić funkcję siedziby właściciela zamku, jego drużyny i dworu. Kom­naty mieszkalne, zwłaszcza dla seniora, jego rodziny i dworu, mieszczą się teraz w osobnym, starannie budowanym i zdobio­nym budynku, najczęściej przylegającym od wewnątrz do które­goś z murów kurtynowych. W ogóle wszelkie zabudowania przy­legają do murów kurtynowych, spiętych na narożach basztami, środek zaś zajmuje paradny dziedziniec. Czasem tych dziedziń­ców jest więcej niż jeden, przy czym oddzielają je osobne, we­wnętrzne mury obronne. Po tym ogólnym wprowadzeniu pora przejść do omówienia konkretnych przykładów w poszczególnych krajach Europy, po­czynając znów od Francji.