-
Podgrodzia również otaczane były wałem obronnym, który łączył się bezpośrednio z umocnieniami grodu w jeden system fortyfikacyjny. Właśnie owe obronne osady przy- grodowe stały się m. in. zalążkami niektórych przyszłych miast. O takich pierwszych miasteczkach można już mówić pod koniec X i w XI w. Miasteczka owe miały całkowicie drewnianą zabudowę. Przy placu targowym, późniejszym rynku, zwykle budowano kościół. Ta jedna budowla bywała niekiedy (od XI w.) murowana. Niewielkie kościółki murowane, nawet do pewnego stopnia obronne (np. w Inowłodziu, zbudowany po 1086 r.), wznoszono także przy grodach panów feudalnych. Między sytuacją polityczną i strukturą społeczno-ekonomicz- ną młodego państwa polskiego a formą i wielkością ówczesnych warowni istniała, jak dowodzą przykłady, bardzo ścisła współzależność.
